Vraćamo se u sedamdesete kada je život bio dosta jednostavniji, kada su ljudi bili dosta veseliji i kada se slušala dobra muzika. Kada je riječ o dobroj muzici, objašnjenje iste ne može proći bez čega drugog, nego dobrog starog Rock ‘n’ Roll-a.
Rock je vrsta popularne muzike koja tipično sadržava pjevanje (često sa pratećim glasom), sviranje električne gitare i značajnu back beat; drugi instrumenti, poput saksofona, se često upotrebljavaju u nekim stilovima. Kao kulturni fenomen, društveni uticaj rocka na svijet se ne može usporediti sa bilo kojom drugom vrstom muzike. Neki kažu da je rock zaustavio ratove i proširio mir i toleranciju, dok neki drugi tvrde da je iskvario nevine i proširio nemoralnost. Rock, koji se prvi put pojavljuje u Sjedinjenim Američkim Državama, je postao popularan širom svijeta i raširio se u mnoštvo različitih stilova. Šta vi mislite kakav je uticaj imala na čovječanstvo pojava ovog pravca muzike?
Ponekad se rock također naziva rock and roll (pisalo se i rock ‘n’ roll, naročito u prvom desetljeću), ali taj naziv uglavnom označava rane godine žanra tokom 1950ih i 1960ih, dok se kraći naziv rock upotrebljava za sve. Granice žanra su slabo utvrđene i šire. Ponekad naziv se upotrebljava za neke tek daleko-povezane žanrove, poput soula i teškog metala.
Rock and roll se prvi put pojavljuje kao zaseban stil u Americi tokom ranih ‘50-ih godina, iako se dijelovi rock and rolla mogu čuti u RnB rekordima iz 1920ih. Rani rock and roll je uskladio dijelove bluesa, boogie woogiea, jazza i RnBa, te je također imao elemente Appalachianske folklorne muzike, crkvene muzike i country muzike. Ako idemo još dublje u historiju, neki smatraju da je rock and roll utemeljen na muzici Five Points susjedstva u New York Cityu tokom sredine 19. vijeka. Stanovnici Five Pointsa su prvi kombinirali afričku i evropsku muziku (naročito Irski jug). Izraz “Rocking” (Rockati) su prvo upotrijebili crkveni pjevači u Američkom jugu i značilo je osjetiti vjersko ushićenje. U 1940im godinama, međutim, izraz je imao dvostruki značaj “plesati”, podrazumijevajući seks. Jedan primjer ovoga je pjesma Roy Browna, “Good Rocking Tonight” (bosanski: “Dobro rokanje noćas”). Ovakve pjesme su bile popularne samo na radio stanicama posvećene RnBu pa su bijelci vrlo rijetko čuli tu muziku na velikim radio stanicama. 1951. godine, klivelandski DJ Alan Free je počeo svirati tu vrstu muzike za njegove bijele slušaoce. Freed je prvi izumio izraz “rock and roll” da opiše ovaj duhoviti stil RnB muzike.
Ne zna se zasigurno koji je prvi rock and roll record. Neki kandidati su Jackie Brenston & His Delta Catsova “Rocket 88” (1951), Chuck Berryova “Maybellene” i “Johnny B. Goode”, te Bo Diddleyov “Bo Diddley” ili Bill Haley & His Cometsov “Rock Around the Clock”. Neki historičari smatraju da su prvi rekordi rock and rolla snimljeni u 1940im godinama od strane muzičara poput Fats Dominoa, koji su svirali stil RnB muzike koji se malo razlikovao od rock and rolla.
Na početku 1960-ih godina, ova muzika je postala porilično popularna i već tada su uveliko za snimanja korišćeni profesionalni studijski muzičari, producenti… Tih godina se pojavljuje definitivno najpoznatija grupa svih vremena porijeklom iz Liverpula, The Beatles, koji 1964. godine dolaze u New York da bi se pojavili u televizijskoj emisiji The Ed Sullivan Show i tako britansku scenu Rock and rolla donijeli u Ameriku. Samim tim, britanski bendovi razvijaju svoje stilove sviranja. U kasnim šezdesetim, kulminira hard rock sa veoma jakim zvukom i virtuoznim gitarskim solo dionicama. Jimi Hendrix razvija electric guitar stil koji veliku promociju doživljava na dva festivala Monterey Pop (1967) and Woodstock (1969), naravno u Americi. 1966. godine, prvi power trio je osnovan u Londonu – The Creams, gitarista Eric Clapton, basista Jack Bruce i bubnjar Ginger Baker. Za te godine se vežu još neki stilovi u Americi kao na primjer Southern rock i pionire the Allman Brothers Band, zatim Jazz rock i band Blood, Sweat & Tears i Latin rock (mješavina latino zvuka, jazz i rock zvuka i naravno RnB-ja) čiji je predstavnik naravno Carlos Santana.
Na početku treće decenije rock and roll muzike na mainstream sceni, dominirali su bendovi kao The Rolling Stones, The Eagles, Fleetwood Mac i Chicago, ali i individualci kao što su Stevie Wonder i Elthon John. Sva ova imena iza sebe su već tada imala milionske tiraže i samim tim su rock and roll postavljali na novu ljestvicu muzičke industrije. U to vrijeme, popularan bio je i dio urban – folk zvuka koje su predvodili muzičari Carole King, James Taylor i Jackson Browne.
Naravno, nije sve bilo tako sjajno. Zanimljiv podatak je da je američka rock and roll industrija u periodu od 1978. do1982. godine imala velike finansijske poteškoće. Prodaja ploča je opala za čak 1 milijardu dolara, a i prodaja karata za koncerte je pravila otprilike iste gubitke. Možemo se složiti da su sedamdesete definitivno bile godine disco muzike koja postaje popularna širom svijeta sredinom sedamdesetih godina , u Evropi poznata pod nazivom Euro disco music. Pored disco muzike, u toku dekade postojao je veliki interes za funk, smooth jazz, jazz fusion i soul muziku. Rock muzika je igrala značajnu ulogu na zapadnoj hemisferi, dok se punk rock počeo probijati u drugoj polovini decenije.
Hard rock, progressive, art rock i heavy metal zvuk su postizali povremene uspjehe kod slušalaca, a nastanak novih muzičkih žanrova u vidu reggae i hip hop muzike postaje uočljiv mada bez nekih većih komercijalnih uspjeha.
Van Mc Coy
Američka rock scena sredinom sedamdesetih je vezana za veliki procvat hard rock muzike čiji su najznačajnjji predstavnici bile grupe : Alice Cooper, Deep Purple, Led Zepelin, The Who, Nazareth, AC/DC, Black Sabbath, Kiss i Blue Oyster Cult. U drugoj polovini dekade, uspjeh su postigli i Lynard Skynard, Aerosmith, Rush, Journey, Boston ( ‘More Than a Feeling’) i Boston (‘ Come Sail Away’ ). Popularnost psychedelic rocka je znatno opala nakon prerane smrti Jimi Hendrix, Janis Joplin i Jim Morrisona, kao i raspada kultne grupe The Beatles.
Alice Cooper
Rok muzika je služila kao vozilo socijalnih i kulturoloških pokreta stvarajući mnoge subkulture, kao što su rokeri i modovi u UK, a hipiji u SAD. Hipiji su kontrakultura nastala u San Francisku tokom ‘60ih godina da bi se brzo proširila na cijelu Ameriku. Tokom ‘70ih godina, nastala je pank kultura. Iz nje su kasnije nastali emo i got subkulture. Nasljeđujući folk tradiciju protestnih pjesama, rok muzika se povezuje sa političkim aktivizmom, kao i sa promjenom socijalnih stavova prema rasi, polu i upotrebom droga, a često je viđen kao izražavanje mladalačkog revolta protiv konzumerizma i autoriteta odraslih.
Pink Floyd
Hard rok (engl. Hard rock) je vrsta rok muzike koja svoje najranije korijene vuče iz garažnog i psihodeličnog roka iz polovine 1960-ih. Ova vrsta muzike najviše je bila popularna tokom 1970-ih, 1980-ih i 1990-ih. Odlikuje se upotrebom distorzije električnih gitara, bas gitara, klavijatura i bubnjeva. Hard rok je dalje uticao na razvoj hevi metal muzike.
Rock muzika u Jugoslaviji ‘70-tih godina i rock muzika u Bosni danas
Jugoslovenska pop i rock scena uključuje pop i rock muziku, te njihove podžanrove koje su izvodili brojni izvođači u bivšoj državi. Popularna muzika SFRJ stvarana je u svim njezinim konstitutivnim republikama, kao i autonomnim pokrajinama. Uz pop i rock muziku (tzv. “zabavnu”), u Jugoslaviji je postojala i narodna muzika, klasična muzika, jazz, itd.
Etabliranje i prvo veliko omasovljavanje jugoslavenske rokenrol scene zbilo se 1970-ih godina. Rock’n'roll je u početku bio kritikovan zbog zapadnog uticaja i “skretanja sa svijetlih staza revolucije”. Zanimljivo da su mnogi rokera koji su stvorili jugoslovensku scenu bili sinovi oficira JNA, uključujući Borisa Belea i Marka Brecelja (Buldožer), Branimira Štulića (Azra), Gorana Bregovića (Bijelo dugme), Boru Đorđevića (Riblja čorba), Milana Mladenovića (Ekatarina Velika) i Momčila Bajagića (Bajaga i instruktori).
1970-te su obilježili rok žanrovi poput hard rocka, progresivnog rocka, jazz rocka, art rocka, glam rocka, folk rocka, simfonijskog rocka, blues rocka i boogie rocka. U tom periodu su se pojavili neki od najvećih jugoslavenskih stadijumskih rock bendova: YU grupa, Time, Smak, Parni valjak, Atomsko sklonište, Leb i sol, Teška industrija i Galija.
Jedna od najvećih jugoslovenskih rock grupa, sarajevsko Bijelo dugme, osnovano je 1974. godine. Njezin prvi pjevač bio je Željko Bebek. Jugoslaviju su posjećivale mnoge strane pop i rock zvijezde. Primjer toga su koncerti grupe Deep Purple u Zagrebu i Beogradu 1975. godine, a lokalna podrška bili su im Hobo (u Zagrebu) i Smak (u Beogradu); 1976. je u Zagrebu održan koncert Rolling Stonesa. Iste godine u istom gradu svirao je Paul McCartney, dio spisateljskog dvojca Beatlesa znan kao Lennon-McCartney. Održano je nekoliko festivala sa rock muzikom, od kojih je najveći bio BOOM. Rock muzički događaj koji je obilježio to desetljeće, ali i jugoslovensku rock povijest, bio je koncert Bijelog Dugmeta u Hajdučkoj česmi u parku Košutnjak (Beograd) koji je održan 22. 8. 1977. godine i kojem je prisustvovalo oko 80 000 ljudi. Dijelovi zabilježenog materijala objavljeni su na live albumu Koncert kod Hajdučke česme. 1975. je došlo do pojave vrlo utjecajnog akta – Buldožer iz Slovenije, koja je bila karakteristična po eksperimentalnom rocku, reakciji usmjerenoj protiv muzičke scene tog vremena.
Na svu sreću, rock'n'roll kao jedan od najkontroverznijih muzičkih pravaca kroz historiju i stvaranje muzike, ostao je jako voljen i popularan na području Bosne i Hercegovine, kako u sastavu bivše Jugoslavije, tako i danas. Iako se muzika dosta komercijalizovala kroz stvaranje i praktikovanje novih standarda modernijeg društva, ostale su upamćene i cijenjene prave vrijednosti električne gitare i prodornog rokerskog glasa. Bosna i Hercegovina na svojoj muzičkoj rock sceni ponosno može da se pohvali velikim brojem kvalitetnih, divnih i talentovanih bendova koje su slušale generacije i generacije, te uživale u svakom zvuku. Rock'n'Roll je prisutan i danas i jako je bitno njegovati njegovu kulturu na naših područjima.
