Grad Prijedor raspisao je 1. jula javni konkurs za projekte omladinskih organizacija i neformalnih grupa mladih. Novina u odnosnu na prošlogodišnje jeste da je preciziran vremenski period u kojem se projekat treba realizovati /do kraja 2022. godine/.
Dva dana prije, Skupština grada Prijedora je sa 19 glasova za, dva suzdržana i nijednim protiv usvojila, bez rasprave, informaciju o izboru i realizaciji projekata omladinskog sektora u 2021. godini.
Prethodno je predsjednik Komisije za mlade Srđan Adamović odbornicima pročitao zaključak ovog radnog tijela sa, kako je rekao, prve sjednice, održane 27. juna 2022. godine, kojim se informacija podržava.
Komisiju za mlade čine i zamjenik predsjednika Zlatko Ritan, član iz reda odbornika Milenko Vujković i spoljni članovi Maja Kljujić i Gordan Borojević. Skupština je konstituisana 30. decembra 2020. godine, članstvo u radnim tijelima se plaća za svaki mjesec, bez obzira na to da li su radila ili nisu, tako da je ova komisija primila 17 mjesečnih naknada prije nego se prvi put sastala. Radna tijela sastaju se kada se na dnevnom redu nađu materijali iz njihove nadležnosti. Slijedi da se na 20 redovnih i jednoj posebnoj sjednici Skupštine grada u ovom sazivu sada po prvi put pojavilo na dnevnom redu pitanje o mladima.
Za sufinansiranje projekata omladinskih organizacija i programa mladih u budžetu grada i za ovu godinu planirano je 50.000 KM, a prošle je godine za 31 projekat dodijeljeno 49.100 KM. Na prvom javnom konkursu lani je odobreno 30.200 KM za 16 aplikanata /11 omladinskih organizacija i pet neformalnih grupa/, a na drugom, 18.900 KM za 15 aplikanata – svih 15 su neformalne grupe. To
znači da od ukupno 31 odobrenog projekta čak dvije trećine su neformalnih grupa, a svega 11 registrovanih organizacija. Gledano u novcu, omjer je 28.600 KM za neformalne grupe, a 20.500 KM za registrovane organizacije. I po broju projekata i po novcu iz budžeta grada neformalne grupe prevladavaju nad formalnim udruženjima mladih, iako su u Pravilnik o kriterijumima, načinu i postupku raspodjele sredstava za projekte mladih, iz 2018. godine, uvrštene izuzetno, iz jednog opravdanog razloga.
Naime, neformalne grupe ranije nisu mogle učestvovati na ovakav način u raspodjeli javnog novca, ali se tokom godina pokazala potreba da se na neki način obuhvate učenici srednjih škola, zbog toga što su ostvarivali rezultate, bivali zapaženi u mikrosredinama i realizovali aktivnosti vrijedne pažnje /mahom u Civitasovom projektu „Ja građanin“/. Iako se potreba prvenstveno ticala srednjoškolaca, to nije precizirano u Pravilniku, nego se otvorio prostor za sve. A time i mogućnost zloupotrebe povećala /javnim je konkursom predviđeno da jedan aplikant može kandidovati samo jedan projekat, ali ne i koliko se neformalnih grupa može prijaviti uz jednu formalnu organizaciju/. Od 20 neformalnih grupa koje su lani sufinansirane novcem građana Prijedora, dvije su iz srednjih škola /Mašinske i Gimnazije/, a 18 nije. Štaviše, te dvije škole čine deset odsto ukupnog broja neformalnih grupa kojima je novac odobren, ali iznos koji im je odobren je manji od deset odsto /od 28.600 KM učenicima dviju škola odobreno je po hiljadu maraka/.
Još nekoliko zanimljivosti iz informacije koja je prošla bez diskusije. Sve predložene projekte boduje komisija koju imenuje gradonačelnik, ali bodovanje ne odgovara sufinansiranju odnosno udjelu odobrenih sredstava u iznosu traženom od grada. Tako, na primjer, najviše bodova dobila je OO Udruženje mladih – UM“, ali im je odobreno manje od 50 odsto traženog iznosa, dok je drugorangiranim „Čuvarima Sane“ odobreno sto odsto. Ujedno, „Čuvari Sane“ i „Mladi Puhorčani“ su jedini dobili traženi iznos /3.000 KM odnosno 700 KM/. Sljedeća krajnost je da je nekima odobreno
šest puta manje nego što su tražili /na primjer, Odred izviđača „Dr Mladen Stojanović“/, dok, s druge strane, ima i onih koji su dobili i više nego što su tražili. I to za 30 odsto /neformalna grupa „Pećanci“ tražila je hiljadu maraka, bila peta na rang listi po drugom lanjskom pozivu, a dobila 1.300 KM/.
Kroz informaciju je prativo /osim u dva slučaja – „Mladi za mlade“ i „Gimnazija“/ na koju registrovanu organizaciju se neformalne grupe oslanjaju. Izuzev Omladinskog savjeta Prijedor, koji je, kao krovna organizacija, bio administrativna podrška za projekte 11 neformalnih grupa, OO „Mladost“ podržala je tri neformalne grupe /za sva četiri projekta odobreno je ukupno 4.700 KM/, dok je OO „Princip“ bio podrška za dvije neformalne grupe /gdje je za tri projekta odobreno 6.500 KM/. „Čuvari Sane“ bili su administrativna podrška za „El Doras” /rečenih 3.000 KM plus 800 KM/, a OO „Sana Brezičani“ za „Dom Balte“ /po dvije hiljade maraka za dva projekta/.
Osim što je OO „Princip“ sa svojim satelitima u zbiru dobio najviše novca, kuriozitet je da je to i jedina omladinska organizacija koja je dobila i dodatni novac, iz budžetske rezerve za 2021. godinu. I to 9.000 KM ili četiri i po puta više nego, uslovno rečeno, redovnim putem /putem javnog konkursa/. Zakonom o budžetskom sistemu Republike Srpske propisano je da se sredstva budžetske rezerve mogu koristiti za pokrivanje nepredviđenih izdataka za koje nisu planirana sredstva u budžetu, budžetske izdatke za koje se u toku godine pokaže da planirana budžetska sredstva nisu bila dovoljna, privremeno izvršavanje obaveza budžeta usljed smanjenog obima budžetskih sredstava i, izuzetno, za ostale namjene, u skladu sa odlukama izvršnog organa grada.
Najprije je na majskom zasjedanju Skupštine grada otvoreno ovo pitanje, a potom su i na web stranici Grada, u rubrici Odbornička pitanja i odgovori, objavljeni dokumenti koji pokazuju da je, ustvari, doći do javnog novca vrlo jednostavno, a i brzo /od pisanja molbe do isplate četiri dana/, te stoga u cjelosti /i bez intervencija/ prenosimo molbu OO „Princip“ Gradskoj upravi.
„Poštovani zamjeniče gradonačelnika, Kovačeviću, obraćamo Vam se sa molbom da odobrite finansijska sredstva u iznosu od 9700 KM našoj omladinskoj organizaciji. Budući da OO Princip ima saradnju sa nekoliko neformalnih grupa građana, sredstvima će se finansirari nekoliko različitih projekata i stavki. Neformalna grupa građana „Mladi za Čirkin polje“ je uz podršku naše organizacije dobila sredstva u visini 2.500 KM za renoviranje igrališta u MZ „Čirkin polje“. Uzimajući u obzir da igralište ima dotrajalu travu iz 2008. godine, te je nužno promjeniti istu, neophodno je još sredstava za završetak rekonstrukcije. Po završetku renoviranja tog igrališta, OO Princip će preostalim sredstvima nastaviti da Grad Prijedor čini ljepšim i boljim mjestom za život naših sugrađana uređujući i druge dijelove grada.“
U odgovoru tadašnjeg vršioca dužnosti gradonačelnika stoji: „Odobravaju se novčana sredstva u iznosu od 9.000,00 KM, Omladinskoj organizaciji „Princip“ Prijedor iz Prijedora, Ul. Krala Aleksandra br. 47, na ime finansiranja projekata sa više neformalnih grupa građana, a sve u cilju da Grad Prijedor bude ljepše i bolje mjesto za život svih građana.“
Pod kriterijum “da Grad Prijedor bude ljepše i bolje mjesto za život svih građana“ za dijeliti javni novac štošta je podvodljivo. Ovim se i javni konkurs obesmišljava, a kamoli Zakon o budžetskom sistemu Republike Srpske. Bujna je mašta potrebna za uklopiti ovaj kriterijum u član 43. tog zakona. Takođe, otvara se mogućnost da sve i jedan građanin, organizacija, institucija, ko god, obrati se gradu, zamoli za novac, napiše da će grad biti ljepše i bolje mjesto, Tita mi. Ako novac ne dobije, može postaviti legitimno pitanje kako neko može, a neko ne. Jedna moja, ne znate je vi, kaže, idem ja sad tražiti devet tisuća za manikira, frizera i kozmetičara, jer ja kad sam ljepša, ljepši je i ovaj grad.
Još jedan dio informacije je zanimljiv: „Savez studenata Rudarskog fakulteta Prijedor (Univerzitet u Banjoj Luci) aplicirao je projektom „Praktična nastava“. Finansijska podrška iznosila je 1.500 KM. Savez studenata Rudarskog fakulteta Prijedor nije realizovao navedeni projekat. U slučaju da projekat ne bude realizovan do kraja tekućeg mjeseca, sredstva za realizaciju istog biće vraćena u budžet Grada.“
Isto bi uradio i „Princip“, da je časti, čestitosti i poštenja. Ne iz razloga što nešto što su zamislili nisu realizovali, ne ni zato što ih je obnova devet starih klupa koštala više od dvije hiljade maraka gradskih para /a jedna nova klupa u gradskom komunalnom preduzeću u isto vrijeme koštala 150 KM/, nego što su u favorizovanom položaju bili. A to nije fer igra.
Ili, na primjer, da je stava i kičme, pa da kažu da su se ogriješili i o Pravilnik. Kojim su propisani i eliminatorni kriterijumi, a jedan od njih: projektom se podržava rad političke stranke. Jer na adresi Kralja Aleksandra 47 više je korisnika, a ne vidi se da je među njima OO Princip“. Ali se vidi da jeste politička stranka. Ujedinjena Srpska.
