U toku protekle četiri godine, koliko su trajali mandati u Narodnoj skupštini i Vladi RS, poslanici i ministri su trošeći nemilice novac građana uspjeli samo proizvesti nove sukobe, stvoriti nove dugove, još više uništiti privredu i otjerati veliki dio stanovništva ovog entiteta.
Aktuelni mandat u RS, prošao je u atmosferi političke nestabilnosti i stalnih sukoba između vlasti i opozicije, kojima je korijen u spornom načinu na koji je formirana vlast na početku mandata – u nikad u potpunosti, od strane nadležnih organa, razjašnjenom slučaju potencijalne političke korupcije poznatom kao „Afera: Dva papka“.
Tokom aktuelnog mandata, smjenjivali su se samo načini manifestacije sukoba između dva prilično monolitna politička bloka u RS – od verbalnih uvreda, često neprimjerenih javnom prostoru i degradirajućih po institucije RS, preko bojkota rada Narodne Skupštine, organizovanja masovnih demonstracija, zahtjeva za vanrednim izborima, do prijetnji potpunim napuštanjem Skupštine od strane opozicije i prelaska na vanparlamentarnu borbu protiv „režima“… Opozicija je dovodila u pitanje samu legitimnost aktuelne vlasti i pritom je optužila i za teški kriminal, zloupotrebu vlasti i ekonomsko uništavanje Republike Srpske, a vlast opoziciju za izdaju nacionalnih interesa.
SKUPŠTINSKI LEZLEBOVIĆI
Iz Centara civilnih inicijativa, Narodna skupština RS bilježila je konstantan pad intenziteta rada i produktivnosti tokom aktuelnog mandata.
“Posmatrano kroz mjesečne prosjeke, radi se o padu sa 18 na početku na svega 10 i po razmatranih mjera mjesečno (u prosjeku), na kraju mandata. Opšta produktivnost u aktuelnom mandatu je niža nego u prethodnom, a naročito zabrinjava osjetan pad u realizaciji zakona. 182 usvojena zakona, u aktuelnom mandatu je za čak 72 zakona (ili 28%) manje od broja zakona usvojenih u prethodnom mandatu NS RS. Usvojeno je i 19 strategija, što je u ravni sa prethodnim mandatom. No nije realizovana ni polovina planiranih strategija iz godišnjih programa rada NS u 4 godine aktuelnog mandata. Naime njih 21 ostalo je neusvojena u NS, zaključno sa 30.06.2018. Realizacija planiranih obaveza, generalno je ne vrlo niskom nivou, tokom čitavog mandata. Samo u jednoj godini – 2016. – Skupština je u potpunosti realizovala preko 50% planiranog godišnjim programom rada (a i tada samo 51,4%)”, rekli su iz CCI-a.
Prema njihovom istraživanju, poseban problem u radu NS RS je neodržavanje posebnih, tematskih sjednica, fokusiranih na najozbiljnije životne probleme građana i zajednice u cjelini.
U CIJELOM MANDATU, NS RS NIJE ODRŽALA NIJEDNU TAKVU SJEDNICU. Nije bilo posebne, tematske, sjednice posvećene izuzetno teškom stanju u zdravstvu. Nije bilo posebnih sjednica o stanju u privredi, o zaštiti domaće proizvodnje, o stanju u realnom sektoru, o korupciji, o urušavanju bankarskog sistema u RS, o obrazovanju, prirodnom priraštaju. I konačno, NIJE BILO POSEBNE SJEDNICE POSVEĆENE PROBLEMU SVE VEĆEG ODLASKA MLADIH I RADNOSPOSOBNIH LJUDI IZ ZEMLJE, koji je poprimio alarmantne razmjere.
Iz CCI-a naglašavaju da je poslovnik NS RS, praktično, tokom cijelog mandata, kršen je ponašanjem poslanika na sjednicama.
“Nedostatak međusobnog poštovanja i uvažavanja, između poslanika, te u komunikaciji zakonodavne (NS) i izvršne vlasti (Vlade i Predsjednika RS), kontinuirani je problem u RS. Radi se o potpuno neprihvatljivoj vulgarizaciji političkog prostora, odgovornost za koju snose svi akteri u sukobu, ali, naravno, vlast, odnosno njeni visoki funkcioneri posebno. Naprosto je nevjerovatno da vršioci najodgovornijih političkih funkcija ne shvataju potrebu čuvanja digniteta institucija”, konstatovali su u CCI-u
VLADA BEZ ODGOVORA NA KLJUČNE PROBLEME
U realizaciji zakona Vlade RS primjetan je značajan pad u odnosu na prethodni mandat, ističu iz CCI-a.
Vlada RS je, u aktuelnom mandatu, utvrdila 227 zakona (204 u prijedlogu i 23 u nacrtu), što je za 57 zakona (ili za 20%) manje nego u prethodnom mandatu.
S druge strane, utvrđeno je 27 strategija, što je za 6 više nego u prethodno mandatu.
“No, kao i kod Skupštine, polovina strategija planiranih godišnjim programima rada, u toku mandata, ostala je nerealizovana. Uz to, program rada vlade RS ne samo da nijednom tokom aktuelnog mandata nije donešen na vrijeme, nego je primjetno pogoršanje u odnosu na prethodni mandat i u vremenu usvajanja programa rada i u stepenu realizacije najznačajnijih mjera.”
Krajnje zabrinjava hronična nelikvidnost budžeta i njegova ovisnost o zaduživanju, te posljedice koje to zaduživanje ostavlja i po budžet i po Republiku Srpsku u cjelini.
“Sa nešto više od 500 miliona u 2015. godini, izdaci za otplatu dugova u budžetu Republike Srpske su narasli na preko 750 miliona u budžetu za 2018. godinu.”
Vlada Republike Srpske nije uspjela da nađe odgovor ni na ključne probleme građana – a u korijenu većine njih je niska stopa zaposlenosti i nizak životni standard (koji utiču i na natalitet i iseljavanje, kao trenutno alarmantne oblasti).
O stanju u Republici možda najbolje govore podaci da prosječna plata ne pokriva ni polovinu troškova potrošačke korpe i da rastu krediti za opštu potrošnju, odnosno o zaduživanju građana s ciljem golog preživljavanja. Ta vrsta kredita je na kraju prvog kvartala 2018. iznosila čak 2 milijarde i 59 miliona KM.
Pored toga, u 2017. godini, umjesto ostavki ministara, kojima su detektovane nepravilnosti u radu, nakon objave revizorskog izvještaja, ostavku su, pod pritiskom, podnijeli glavni revizor RS i njegov zamjenik.
“Od 16 ministarstava Vlade RS, tek 3 su, po nalazima Revizije, radila u skladu sa finansijskim pravilima. Vlada RS, po Reviziji, nije objektivno prikazala stanje deficita. Nažalost, javnost Republike Srpske je ostala uskraćena za međunarodnu ekspertizu (za šta se zalagao CCI), koja bi nedvosmisleno ukazala na to čiji podaci su tačni – vladini ili oni iz revizorskih izvještaja. Vlast se zadovoljila uklanjanjem neugodnog kritičara svog rada bez osjećaja odgovornosti prema građanima.”
Iz CCI-a navode da umjesto da se radi na sprečavanju društvenih sukoba i otklanjanju njihovih uzroka, na djelu smo, tokom mandata koji se približava svom kraju, imali permanentan rad na njihovom produciranju i produbljivanju.
“Za šta vlast, prirodom svog položaja i koncentrisane moći u njenim rukama, snosi ključnu odgovornost. Naprosto, to je tako – uz privilegije koje vlast donosi, dolazi i odgovornost za rezultate. Završimo sa onom poznatom: ‘Svaki narod ima vlast kakvu zaslužuje’. Nakon predstojećih izbora, znaćemo i da li želimo i da li smo zaslužili bolje. Ili smo zaslužili tačno ono što i imamo.”
